Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.

18-03-2014
Artykuły i publikacje »

Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.

Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego zostały uregulowane w przepisach 83-118 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn.: Dz. U. 2012, poz. 1112 z poźn. zm.). Zgodnie z art. 83 i art. 84 ust. 1 ustawy nieważne są postanowienia umowy zastrzegające na wypadek ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły. Postanowienie umowy, której stroną jest upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu postępowania upadłościowego jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości. Powyższe oznacza, że po ogłoszeniu upadłości jedynie przepisy ustawy rozstrzygać mogą o dopuszczalności zmiany lub rozwiązania stosunku prawnego.

 

Warto zwrócić uwagę na regulację art. 98 ust. 1 ustawy. Zgodnie z tym przepisem jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości zobowiązania z umowy wzajemnej nie zostały wykonane w całości lub w części, syndyk może wykonać zobowiązanie upadłego i zażądać od drugiej strony spełnienia świadczenia wzajemnego lub od umowy odstąpić. Jak wskazują przedstawiciele doktryny regulacja art. 98, ma na celu umożliwienie takiego ukształtowania sytuacji prawnej upadłego, która stwarza warunki do efektywnego i szybkiego spieniężenia majątku upadłego. Kryterium, którym powinien kierować się syndyk, podejmując decyzję o wykonaniu albo o odstąpieniu od umowy wzajemnej, są korzyści, jakie dla masy upadłości, a w ostatecznym rezultacie dla wierzycieli, może przynieść wykonanie umowy. Umowami wzajemnymi (art. 487 § 2 k.c.) są takie umowy, których cechą jest to, że każda ze stron zgodnie z treścią umowy jest zobowiązana do świadczenia wobec drugiej strony, uznawanego za odpowiednik (ekwiwalent), tego, co sama otrzymuje. Umowami wzajemnymi są w szczególności: sprzedaż, dostawa, zamiana, najem, dzierżawa, umowa o dzieło itp. Charakter prawny pewnych umów jest jednak sporny w doktrynie (por. Andrzej Jakubecki, Komentarz do art.98 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, stan prawny: 2010.10.01, publ. LEX).

 

Pokrótce przedstawić wypada przepisane konsekwencje prawne ogłoszenie upadłości dla poszczególnych typów umów nazwanych zawartych przez upadłego:

  1. zgodnie z art. 100 ust. 1 sprzedawca może żądać zwrotu rzeczy ruchomej - także papierów wartościowych - wysłanej upadłemu bez otrzymania ceny, jeżeli rzecz ta nie została objęta przed ogłoszeniem upadłości przez upadłego lub przez osobę upoważnioną przez niego do rozporządzania rzeczą. Prawo żądania zwrotu służy także komisantowi, który wysłał rzecz upadłemu.
     
  2. zgodnie z art. 107 ust. 1. umowa najmu lub dzierżawy nieruchomości upadłego wiąże strony, jeżeli przedmiot umowy przed ogłoszeniem upadłości został wydany najemcy lub dzierżawcy.
     
  3. zgodnie z art. 110 ust. 1. Jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości przedmiot najmu lub dzierżawy nie był jeszcze wydany upadłemu, każda ze stron może odstąpić od umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości zawartej przez upadłego jako najemcę lub dzierżawcę. Oświadczenie o odstąpieniu powinno być złożone w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości.
     
  4. zgodnie z art. 112 ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na umowy rachunku bankowego, umowy rachunku papierów wartościowych lub umowy o prowadzenie rachunku zbiorczego upadłego.
     
  5. zgodnie z art. 114 ust. 1 w razie ogłoszenia upadłości korzystającego z rzeczy na podstawie umowy leasingu syndyk może w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości, za zgodą sędziego-komisarza, wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym.
     
  6. zgodnie z art. 115 ust. 1 ogłoszenie upadłości ubezpieczonego nie ma wpływu na umowy obowiązkowego ubezpieczenia majątkowego.


radca prawny Aleksander Rynkiewicz
 

Powrót